DISCLAIMER

 1.⁠ ⁠Mizo ten dan leh hrai chungchanga  an lo bengvar nan leh thudik rintlak an hriat theih nan he website hi siam a ni a. 

2.⁠ ⁠Mizo ten Court rorelna kan hriat fiah leh hriat chian tawk loh avangin harsatna kan tawk thin a. Court rorelna leh dan te hi English a ziak a nih avangin mi nawlpui te tan hriat thiam a har thin a. English a in ziak te chhiar tur tam tak national news a a awm laiin mahni tawng ngeia kan lo hriat ve nan thuthar ber berte tarlan a ni ang. 

3.⁠ ⁠Mizo mipui ten kan hriatthiam tlan theih dan tur berin Supreme Court, High Court leh District Court te mipuite hriat tura pawimawhte a  rang thei a i chhiar theih tura lo chhawp chhuah  hi kan tum a ni. 

(The Bar Council of India does not permit advertisement or solicitation by advocates in any form or manner. By accessing this website, www.jclalnunsanga.in, you acknowledge and confirm that you are seeking information relating to JC Lalnunsanga, Advocate & Legal Consultant  of your own accord) 

Exit

High Court

SC/ST Zirlai Tan Post Matric Scholarship Dil Turin Aadhaar A Ngai Kher Lo: Meghalaya High Court

SC/ST Zirlai Tan Post Matric Scholarship Dil Turin Aadhaar A Ngai Kher Lo: Meghalaya High Court

  • 05/11/2025
  • JC

Meghalaya High Court chuan tun hnai mai khan Meghalaya state sawrkar hnenah an state chhunga Scheduled Caste(SC) leh Scheduled Tribe (ST) zirlaite chu scholarship an dilna atan Aadhaar card ngaih tir kher lo turin a hriattir a. An chenna hmun leh an nihna(identity) document dik tak atanga an finfiah thei anih chuan, scholarship dawng theitu chuan Aadhaar card tel lovin a dawng tur a ni a ti.An Buaina Bul:Ni 31 October, 2023 khan Meghalaya state sawrkar hnuaia Education Department chuan thuchhuah siamin, SC/ST zirlaite zinga sawkar laipui post-matric scholarship leh scholarship dang dawng thei lo te leh sawrkar hnen atang sum faia puihna mamawh te chu Aadhaar number pe emaw, Aadhaar authentication ti turin a ti a. Zirlai tam tak te chu Aadhaar card number emaw Aadhaar authentication an tih theih loh avangin hnawl an ni a. Hemi chungchangah hian Meghalaya High Court-ah PIL  thehluh a ni ta a ni.Court Thlirna:Meghalaya High Court, Division Bench, Chief Justice Soumen Sen leh Justice W. Diengdoh te chuan he PIL hi a ngaihtuah a. Supreme Court thutlukna lar tak KS Puttaswamy (2019) chu an inghahna lian tak a ni. He case-ah hian Supreme Court chuan naupang te chu Aadhaar card nei tur chuan an nu leh pa phalna nen a ni tur ani a. Aadhaar card chu school admission atan telh ngei ngai (mandatory) a ni tur a ni lo ti a. Chuti a nih loh chuan Fundamental Right  Article 21-A a bawhchhia tihna a ni ang a lo ti tawh. Naupang te’n Aadhaar card an neih loh chuan sawrkar in document a pekchhuah/phal dang te atangin an nihna chu finfiah mai tur a ni ang a ti.Meghalaya High Court chuan zirlaite nihna(identity) chu school admission an tihnaah te leh a tam zawk Higher secondary zirlaite an nih tawh avangin an school record atang te in an nihna dik tak chhiahchhiahna (authenticated records) an nei tawh a ni a ti.Court Thutlukna:Meghalaya High Court, Division Bench, Chief Justice Soumen Sen leh Justice W. Diengdoh te chuan Meghalaya State chhunga SC/ST zirlaite chu post matric scholarship dawng turin kum 18 an tlin hma chu Aadhaar card telh ngei ngai (mandatory) a nih loh thu an sawi a.Zirlai Aadhaar card nei lo te chu zirna kaltlanga hamthatna an dawn theih an dawng tur a ni a ti a. Thuneitu te chuan Aadhaar card nei lo te tan chuan Birth Certificate te, an chenna hmun finfiahna (proof of residence) leh document rintlak dang te pawh an pawm tur a ni a ti bawk. High Court chuan zirlaite’n hamthatna hrang hrang an dawn theih te chu Aadhaar card neih loh avangin an thuneitute’n an hnawlsak tur a ni lo an ti bawk (www.jclalnunsanga.in).(He case- ah hian Petitioner tan Advocate P.T. Sangma a ding a, Respondent te tan Dr. N. Mozika (DSGI), Advocate K. Gurung leh R. Colney (GA) te an ding a ni)_

Delhi High Court Chuan India Rama Zirna Inah Attendance Chhiat Avangin Exam Phalsak Loh Theih A Ni Lo A Ti.

Delhi High Court Chuan India Rama Zirna Inah Attendance Chhiat Avangin Exam Phalsak Loh Theih A Ni Lo A Ti.

  • 03/11/2025
  • JC

Delhi High Court chuan vawiin ni 3, November 2025 khan zirlai, eng recognized law college emaw, university emaw, India a zirna in (institution) a inziak lut tawh phawt chu, attendance ṭhat loh avanga exam phal lohsak theih an ni lo a ti. Case Bul Ṭanna:Ni 20, August 2016 khan zirlai pakhat mahni intihlum ṭhianpa chuan Chief Justice of India (CJI)  hnenah lehkha a theh lut a. Chu lehkhaah chuan a ṭhianpa, Sushant Rohilla chuan an law school-ah rilru lama zar buaina a tawk nasa hle a ni, a ti a. Sushant-a chu moot court-ah te telin, a intihpalh hnuah pawh an junior-te kaihhruaitu a ni ṭhin a; mahse, 75% (mandatory attendance) chu a hmuh phak loh thu  a sawi a. A exam chu phalsak a ni lova, chumi avang chuan a lungngaih (depressed) phah hle a ni, a ti bawk. A lehkhaah chuan, zirna sang zawkahte rilru hriselna lama inenkawlna leh  harsatna awm thei laka invenna neih a nih theih dan tur zir chianna nei tura dilna a inziak a ni.Zirlai boral ta, Sushant Rohilla chu Amity Law School, Delhi-a BA LLB zirlai a ni a. A taksa intihhliam avangin 75% attendance a nei zo lo va, exam phalsak a ni ve lo a ni. He zirlai hian school lama thuneitute chu email kal tlangin zahngaihna leh khawngaihna te a dil a, kum hloh chu a duh lo em em a. Nimahsela, school lama thuneihtute chuan an duhsak lo hlein a hre bawk a. Ni 10, August 2016 khan ina a awm laiin a intihlum ta a ni .Atirah chuan he case hi Supreme Court-in an ngaihtuah hmasa zet a. Kum 2017 khan Delhi High Court lamah, chik zawka endikna nei turin an sawn ta a ni. Dan leh Dun Ngaihtuah Telte:Legal Education Rules, 2008 (Bar Council of India)- He dan chhunga Rule 12 hnuaiah  hian zirlaite chu subject tinah 70% attendance an nei zel tur tih a ni a. Eng emaw bik thilah erawh chuan 65% ah tlakhniam theih a ni tih a sawi. University Grants Commission (Redressal of Grievances of Students) Regulations, 2023- He kaihhruaina hnuaiah hian zirna in (institution) te chu GRCs siam vek tur a tih an ni.  National Education Policy, 2020 – He policy hnuaiah hi chuan zirlaite tana attendance neih ngei ngei ngai chin (mandatory attendance) chungchang chu tarlan a ni ve lo thung. He policy hi chuan huam zau takin zirna kalphung a duang a, technology kal tlanga zirnate a sawi nasa a ni. The Constitution of India, Article 21- India Danpui hnuaia Article 21 hian mi tin hi dikna chanvo ‘Right to life’ min pe a. Rilru hriselna (Mental health) hi hemi chungchanga pawimawh tak a ni tel a ni.High Court Thlirna:Court chuan zirna in hrang hrang (school, college, university, medical institutions) a zirlaite zinga mahni intihhlumna chu nasa takin a tam chho tial tial niin a sawi a. Court chuan rilru hriselna (mental health) hi Article 21-ina dikna chanvo min pek 'Right to life' chhunga pawimawh tak a ni, a ti a. Zirlaite, attendance ngai zat an neih tlin loh avanga exam phal loh an ni ṭhin hian zirna lama hma an sawnna tur a dal thei a; depression leh mahni intihhlum duhna hial pawh a thlen thei a ni, a ti. Hetianga khirh tak maia attendance neih ngai zat siam hi, professional course, a bikin law angah phei chuan a pawi thei a ni a ti bawk. Legal education (Dan Zirna) phei hi chu a tih a tih (practical experience) a pawimawh em em a. Moot courts, internships, debates, legal aid camp, seminars, model parliament, client counselling, court tlawh te hi dan zirnaa thil pawimawh tak vek a ni, a ti . Attendance rules hian classroom chhunga zirna ringawt chawisangin, he professional course zirna tura thil pawimawh tak tak te a dah hniam a ni, a ti bawk. Court chuan 'Grievance Committee' chu, zirna in hrang hrangahte hian lehkhaah chauh chuantir a ni a, a takah hmuh tur a awm lo niin a sawi. Zirlaite chuan ṭan lam nei lova an biak theih tur counsellor an nei lo va, zirnaa inthliar hranna te, intihnatna te, leh inrelbawlna fel lo te an hmachhawn changin, pan tur an neih loh avangin an buaina chu chin fel lohin a awm ṭhin a. Hemi avang hian an rilru nasa takin a buai ṭhin a ni. Court chuan zirna inte chu nu leh pa aiawh an ni (loco parentis) tiin a sawi a; chutiang tak chuan an awm tur a ni, a ti bawk.High Court Thutlukna:Delhi High Court, Justice Pratiba M Singh leh Justice Amit Sharma te chuan zirlaite chu attendance ngai zat an neih loh avanga exam phal loh chu a remti lo va. Zirlaite chu semester dawt lehah an insawn phalsak an ni tur a ni, a ti a. zirna kalphung tharah chuan huam zau zawka zirna kalpui a, zirna kaihlak miah lova kalpui tur a ni, a ti. Moot courts, internships, debates, legal aid camp, seminars, court tlawh te chu dan (law) zirnaa thil pawimawh tak a nih avangin attendance chhutnaa telh tur a ni, a ti bawk. Zirlaite chu attendance ngai zat an nei lo palh a nih pawhin, exam phal loh ai chuan 5% a an mark hmuh theih sang ber (maximum marks) tih hniam emaw, CGPA aṭanga 0.33 paihsak zawk mai turin Court chuan a rel a. Court chuan BCI chu Legal Education Rules, 2008, Rule 12 hnuaia attendance requirements chu endik turin a ti bawk. Court chuan BCI chu lawyers, law firm leh NGOs te zinga intern lo buaipui thei turte siam turin a ti a. Tin, zirna inte chu counsellor, therapist leh psychologist te nei turin a ti a ni. Court chuan classroom a CCTV camera dah leh biometric scanner dah chu a remti lo thung. Court chuan university-te chu an attendance rules, internal assessment, academic detention leh student-te khuahkhirhna dan te endik turin a ti a. India Danpui aṭanga thlira pawm theih ngei a ni tur a ni, a ti bawk.Delhi High Court thutlukna hian state dang a huam thei em?:State pakhat High Court thutlukna hian state dang, keini Mizoram te a huam thei em tih zawhna awm thei a ni a. He case-ah hian BCI, Legal Education Committee leh Union Ministry of Education te thurawn te a lo la tawh. Sawrkar laipui UOI te, UGC te leh BCI te pawh a case ah hian an tel vek avangin India ram pum huapa he thutlukna hi siam a ni. He thutlukna Para 249 (2) (a) & (b) ah chuan chiang takin hetiang hian a inziak:a. No student enrolled in any recognized law college, University or institution in India shall be detained from taking examination or be prevented from further academic pursuits or career progression on the ground of lack of minimum attendance;b. No law college, University or institution shall be permitted to mandate attendance norms over and above the minimum percentage prescribed by the BCI under the Legal Education Rules; (He case, Courts in its own motion in Re : Suicide Committed by Susant Rohilla-ah hian Senior Advocate Dayan Krishnan chu Amicus Curiae a ni a. Union of India tan Ms Bharati Raju, BCI tan Preet Pal Singh, UGC tan Parmanand Gaur te an ding)

Gauhati High Court Chuan EWS Category Zirlaite Chu RTE Act Hnuaiah Zirna, Lehkhabu leh Uniform te A Thlawna Pe Turin A Hriattir

Gauhati High Court Chuan EWS Category Zirlaite Chu RTE Act Hnuaiah Zirna, Lehkhabu leh Uniform te A Thlawna Pe Turin A Hriattir

  • 25/10/2025
  • Admin

Gauhati High Court chuan sikul in a thlawna naupang an zirtirna senso chu sawrkarin a rul let (reimburse) tur a ni a ti. He thutlukna, ni 15 September 2025, WP(C)/4188/2025 (Master Rehan Barai & Anr. v. State of Assam & Ors.) ah hian Right of Children to Free and Compulsory Education Act, 2009 (RTE Act) chu India danin tih ngei tura a phut a ni tih a sawi nawn leh a. Court chuan Section 12(1)(c), RTE Act hnuaia naupang sikul a ziahluhte chu an admission fee a thlawn tur a nih mai bakah, an zirlaibu te leh an uniform te pawh a thlawn tur a ni tih a sawi. Right to Free and Compulsory Education tih hian sikul a an admission fee mai bakah, tha taka sikul zirnaa an tel theihna tur a an hmanraw mamawh zawng zawng a huam tel a ni. Thubuai Bulthut: Thubuai puluttu (Petitioner) nu leh pa te hian an fate chu sikul pakhatah KG leh Class III a in ziahluh (admit) an tum a. Sikul lam chuan an admission fee chu athlawnin lo tihsak mahsela, an lehkhabu leh uniform te chu a man chawitir an tum a. Nimahsela, naupang nu leh pa te hi EWS Category a mi niin naupangte hman tur lehkhabu leh uniform leina tur hi an nei zo lova. Hemi avang hian naupang pahnih te chu sikul session tan tirh (April, 2025) atang khan sikul lama thuneitute chuan an sikul luh an phalsak ta lo a ni. Tichuan, Petitioner (thubuai puluttu) te chuan Section 12(1)(c) RTE Act, the Assam Right of Children to Free and Compulsory Education Rules, 2011 hnuaia Rules 7&8 te leh Elementary Education Department of Assam, Office Memorandum PMA 73/2021/47 te behchhanin thubuai an thehlut ta a ni.  Court Thutlukna Hmasa (Precedents) te: Supreme Court chuan Society for Unaided Private Schools of Rajasthan v. Union of India (2012) 6 SCC 1 case-ah chuan India Danpui hnuaiah Section 12(1)(c) RTE Act chu kalpui theih a nih thu a lo sawi tawh a. Tin, Article 21A hnuaiah hian naupang kum 6-14 te tan zirna dawn hi an dikna chanvo (fundamental right) a ni a, hei hi State sawrkar mawhphurna a ni bawk. India rama High Court hrang hrang te mai bakah, Delhi High Court chuan Social Jurist v. GNCT of Delhi (2013) case-ah RTE Act hnuaia ‘free education’ (a thlawna zirna neih) hian an admission fee chauh ni lo in an lehkhabu te, uniform te leh tha taka zirna an kalpui theih nana an mamawh dang dangte pawh a tel a lo ti tawh bawk.  Gauhati High Court Thlirna leh Thutlukna: Justice Kaushik Goswami chuan naupangte chu an lehkhabu hman tur te, an uniform te leh an zirna atana an mamawh dangte chu a thlawna pe vek turin a ti a. State sawrkar chu Section 12(2) RTE Act hnuaiah sikul in a thlawna naupang zirtirna an pek senso zawng zawng chu rul let (reimburse) leh vek turin a ti bawk. Tin, naupangte zirna chu April 2025 atang a khaihlak avangin a bika zirtirna (remedial class) neihpui turin sikul chu a ti bawk.                          -JC Lalnunsanga, AoR (Supreme Court) 

High Court In Kawnpui-Khamrang Kawngchhia PIL Ah a Siamtu M/s. J Infratech Limited Te Case Ah A Hnuklut

High Court In Kawnpui-Khamrang Kawngchhia PIL Ah a Siamtu M/s. J Infratech Limited Te Case Ah A Hnuklut

  • 24/10/2025
  • Admin

Vawiin khan Aizawl Bench, Judge pahnih awmna Division Bench chuan Kawnpui-Sairang kawng chhia avanga Mizoram Truck Driver Association (MTDA) ten PIL Aizawl Bench a an thehluh chu ngaihtuah a ni a. High Court hian  sawrkar leh NHIDCL chungah a lungawi lohna a lan tir a. Court hian NHIDCL in kawng siam tura hna an pek  M/s. J Infratech Limited chu  case ah a  hnuk lut (implead) a. Kar leh Zirtawpni  (31.10.2025) hma ngei a an hnathawh chin leh an zawh theih hun tur court-ah affidavit hmanga sawi ngei turin a ti . Affidavit hi thehluh a nih loh chuan NHIDCL hotu chu court hmaah mimalin an inlan ang a ti a. He case ngaihtuah leh hun atan ni 06.11.2025 chu a ruat nghal bawk a ni.                -JC Lalnunsanga(AoR, Supreme Court)

‘Zirlaite Siamtha Turin, Sikul A Zirtirtuin Hremna A Lekkawh Thei’: Kerala High Court Chuan Zirtirtuin Naupang A Vuak Avanga Case A Ti Tawp

‘Zirlaite Siamtha Turin, Sikul A Zirtirtuin Hremna A Lekkawh Thei’: Kerala High Court Chuan Zirtirtuin Naupang A Vuak Avanga Case A Ti Tawp

  • 23/10/2025
  • Admin

Kerala High Court chuan ni 16.10.2025 khan  zirtirtuin sikul naupang a vuak avanga thubuai kal mek chu a ti tawp sak.  An buaina bul :Ni 16.09.2019 dar 10 am bawr velah Class V zirlai te chu an school Mambad CAUP School ah an in sual a. An zirtirtu Abhuthahir chuan tiang lian tha takin an ke ah zirlai naupang insual te chu a vua a. Zirlai te hian Police hnenah FIR an thehlut a ni. Police te hian  Zirtirtu laka thubuai  an siam sak a. Section 324 IPC hnuaia hmanrawh hmanga tih luihna hmanga mite hliam leh Section 75 Juvenile Justice (Care & Protection of Children) Act 2015  hnuaia naupang chunga tihduhdahna thubuai te an siam sak.High Court a tanchhan :Zirtirtu ukil hian zirtirtu hian naupang thunun nan tiang a vaw mai chauh hi a ni a. Tih nat tumna a nei lo a ti a, chumi avang chuan zirtittu thubuai hi tih tawp sak turin court ah a ngen a ni. Sawrkar ukil PP chuan case ti tawp lo turin court ah a ngen. High Court Rorelna :Justice C Pratheep Kumar chuan a thutluknaah hian naupanghrem chungchanga court thurel tawhte a tarlang a. High Court Judge chuan, “ Court rorel tawhna hrang hrangte enin zirtirtute hi  zirlaite thuhnun leh an nungchang siam tha turin dinhmun pawimawh takah awmin thuneihna an nei a. Nu leh pa in an fate enkawl tura an rin ngam hian nu leh pa aiawh thuneihna pawh a pe a ni. Zirlai naupangin school dan leh dun te a zawm loh a, zirtirtu in a nungchang that nana zirtirtu in a vuak chuan court in ngun takin zirtirtu chuan chu a kutthlaka chhan tha tak a nih leh nih loh a en a ngai. Zirtirtu chuan naupang thatna tura a vuak chuan, a tih tur tak a ni a ni” a ti. High Court in FIR chu uluk taka a zir chianna atanga lang chu zirtirtu chuan zirlai naupang  intibuai te avanga vua a ni a. Zirlai taksa ah hliamna evidence a hmuh loh avangin leh doctor hnenah pawh an kal loh avangin case hi a tih tawp sak. Court chuan naupang chu doctor enkawlna engmah a awm lova, Tin, he buaina chungchang Police hnena report hi ni li laiin a tlai thu a sawi. Court chuan zirtirtu thil tih chu naupang te tihnat tumnaah a ngai lova, naupang te siamthat tumnaah a ngai a ni. Court chuan he thil thleng hi dan kalha chetna niin a ngai lo. (He case Crl.M.C. No. 7164 of 2024 , Abhuthahir v. State of Kerala and Anr ah hian thubuai thehluttu (Petitioner tan) Ukil V.A. Johnson (Varikkappallil) a ding a, Kerala tan Ukil A. Vipin Narayan, Sr. Public Prosecutor a ding thung a ni)-JC Lalnunsanga, (AOR,Supreme Court)

Gauhati High Court chuan Kamakhya Temple Chungchanga a Thusawi Avangin News Anchor laka FIR Thehluh a Ṭhiat:

Gauhati High Court chuan Kamakhya Temple Chungchanga a Thusawi Avangin News Anchor laka FIR Thehluh a Ṭhiat:

  • 22/10/2025
  • Admin

Gauhati High Court chuan Assam-a Maa Kamakhya temple-a mihring inthawina kalpui dan chungchanga a thusawi avangin CNN-News18 anchor Akanksha Swarup laka FIR thehluh chu a ṭhiat. He thubuai hi Akanksha Swarup Vs State of Assam leh Anr (Crl. Pet. No. 1187 of 2025) niin, Justice Shamima Jahan-i court ah rel a ni.An Buaina Ber He case thu bulpui ber chu  Meghalaya-a mi pakhat Raja Raghuvanshi thihna mak tak chungchang tv a a chhungte kawmnaa petitioner hian Kamakhya Temple-ah mihring inthawina kalpui mek tiin a sawi a. Hemi hnu lawk  June 2025 hian FIR hi an thehlut nghal  a ni . Bharatiya Nyaya Sanhita(BNS),2023 hnuaia  Section 196(2), 299 leh 302 chuan dan bawhchhiatna niin an sawi a, sakhaw rilru tihnat  leh sawichhiat tumna a ko tel niin an sawi a ni . Complain-ah chuan he thusawi hian sakhaw rinna leh hmun thianghlim(temple) a sawichhiat thu a sawi a,  thu dik bulpui hre lo leh thu diklo hualhual thehdarhaha an ngaih avang chuan FIR chu an thehlut ta a ni . Akansha Swarup ukil chuan a mimal rinna a sawi lo tiin midang thusawi chu a sawi chhawng leh mai niin a sawi a.News channel  chuan thil thlen hnu lokah chuan ngaihdam dilna tichhuakin , Kamakhya Temple-a mihring inthawina anga an sawina chu rilru fimlo pua thusawi tiin thu an chhuah nghal bawk a ni. An platform-a he thu kaihhnawih zawng zawng an tarlan chu an paih vek a. A ukil chuan sakhaw emaw sakhaw hmunpui laka rilru chhiatna emaw endawnna a awm tel lo a ti a ni. Court Thutlukna Justice Shamima Jahan-i chuan news anchor thusawi hi BNS section 196,299 leh 302 hnuaia dan bawhchhiatna a nih theihna tur  a tlachham a ti a. Court chuan mi pangngai tan interview aṭang hi chuan sakhaw laka huatna emaw rilru  ṭha lo putna  a  hmu lo  ti chuan ro a rel a. Amaherawhchu, news anchor chu nakin zelah chuan  ṭawngkam chhuahah insum thei zawk tura vaukhânin FIR chu a thiahsak ta a ni.        -JC Lalnunsanga(AoR, Supreme Court)