Hlawhtlinna Tura Tum Nghet Neih (Goal Setting)
- Oct 17, 2025
- Admin
Kan nih tum thleng turin kan nih tumah chuan kan theihna kan sawrbing (focus) a ngai a. Kan thil tih laia rilru zawng zawng pek a, thiambik kan neih a ngai. Tum neih ṭhat a tawk mai lova; nitina kan tih ṭhin hian kan hlawhtlinna kawng a sial ṭhin.
Kan zirtirtupa ‘Magic Show’ leh a zirtirṭha tak:
Kan zirtirtu in classroom-a a magic show kha ka hre reng a, ka theihngilh thei tawh ngai lovang. Ka nuna thil pawimawh tak tun dinhmun ka thlen theihna zinga ami a ni si a. Kan zirtirtupa chuan, “Magic ka show dawn” tiin enlenna chu lek kawh vah chung chuan Kuhva khawrna lehkha (khatih lai khan kuhva hi lehkha hmanga khawr a ni a) chu a em a. Ni awmna lamah chuan a enlenna chu a keng a, a kuhva khawrna lehkha chiang takin a laiah tak chuan a zu em a. Kan zirtirtupa chuan, “Ni in a emna lai bial hi in hmu em” tiin zirlai te chu min zawt a. Keini chuan, “Aw, hmu e, a chiang lutuk” tiin kan chhang a. Lehkha a niin a emna chu ati zim tial tial a, enlenna chu a dah hla tial tial a. A emna (contact point) chu a te tial tial a. A tawpah chuan a lo khu chem chem a, lehkha chu a alh ta a. Kan zirtirtupa chuan in ti thei taka lo hawi chhuakin, “Tuna in thil hmuh khan eng nge a en tir” tiin zirlai te chu min zawt a. Keiniho chuan kan inrinsiak nak nak a, tumahin a duh angin kan chhang lo. Ani chuan hetiang hian a thil min hmuh tir chu a sawifiah ta a, “Lehkha a enlenna hmanga ka emna contact point kha a tet zual pauh leh ni emna kha a chakin a sa a. Ka enlenna ka dah hlat khan a contact point kha a te tial tial a, a em na telh telh bawk. Kan hringnung pawh hi hetiang hian kan nih tum kan thlen theih nan hian kan in sawrbing nasat a ngai. Thil dang tam tak a hlawhtlin emaw nih tum ai chuan ‘THIL PAKHAT’ ah hian rilru leh ngaihtuahna hi sawrbing ila, chu chuan chakna leh theihna a pe zawk a. Chutianga tum nghet tak kan neih chuan kan la hlawhtling ang” tiin a sawi fiah a, ka theihngilh theih tawh ngai lo!
THIAM BIK NEIH A NGAI:
Khatih lai khan keima tawkah nih tum, thiam leh nuam tih zawng kha ka ngah ve em em lai a ni a. Infiamna mai bakah zirna lamah pawh rual pawl tawkin ka ti thei veleh viau zel ṭhin. Kan zirtirtupa thusawi chu ka rilru-ah a riak lian hle mai a.Ka thil thiam lawr ve dun te hi thiam em em mite chunga leng khawpa thiam,eizawnna tlak leh ṭhat bikna ka nei lo viau a.Khang te khan ka hun leh tha te an la hekin ka zirna pawhin a tuar ngeiin ka hre si a. Heng ka lo thiam ve nual te dah ṭha a ka tet laia ka nih duh em em “Advocate” ni tura lehkha zir lama kan zirtirtu pa magic show angin enlenna in a em tet angin advocate ni tur chuan insawrbing chu ka tum ta zawk a. Ka chhungte leh ṭhiante pawhin thil ṭha dang hi an sawi a, nih chak leh zir chak dangte pawh neih ve chang a awm. Amaherawhchu, ka tet laia ka nih tumah khan ka chiang a, thil dang reng reng hi chuan ka rilru an tibuai pha ta lo. Harsatna te pawh tawk ve ṭhin mah ila ka nih tum ka chianna kha a contact point a tet avangin a power a chak a, min ti phurtu a lo ni leh ṭhin. Tunlai khawvela mi hlawhtlingte chu mahni hnathawhna a thiam bik em em te hi an ni.
I THIL TIH LAIAH RILRU PE RAWH:
Jim Rohn chuan ‘Be there where you are (I awmna hmunah rilru pe rawh)’ tia thu a sawinaah, “I awmna hmunah i rilru zawng zawng pe rawh. Chhungkaw picnic a in kal chuan i laptop emaw hna thawh tur keng suh. Thil dangah i rilru pe suh. Tui cheng la, ei tur siam rawh. I chhungkaw member-te nen hlimin nui rawh u. Office kal kawngah i car khalh mek laiin thil dang leh vawiina i hna tur ngaihtuah suh, i car khalhah chiah rilru pe la, tawhsual i tawh palh chuan i vawiin hnain a tuar thei. Office-i thlen tawh chuan i hnaah chiah rilru pe tawh zawk rawh” tiin a sawi.
Delhi a kan ṭhianpa Msta (Immanuela Pa) hi Australia Embassy-a thawk a ni a. Office hun chhung chuan an hnathawhnaah phone an switch off ṭhin a, thil pawimawhah pawh a biak theih tawh ngai loh ṭhin.Hetiang khawpa kan thil tih laia kan rilru kan sawrbing (Focus) hi kan thiltihna leh hnathawhna a hlawhtling tur chuan a ngai tawh hle a ni. Tunlai zirlai tam takte kan lehkha zirna hmunah phone kan in chhawp a. Facebook, Youtube, whatapp Status leh chanchin thar kan bih zuk zuk ṭhin. Hnathawh leh zir a ti sawt lo thei. Hei hian kan nih tur kan nih phak loh phah thei bawk - ṭha awm ve deuha lang pawh hi a hun leh a hmun a zirin a ṭha in a ṭha lo thei.
SMART GOAL SETTING CHU ENG NGE?
Mi hlawhtling ni tura tunlaia mi thiam leh hetiang lama thusawi miten an sawi ṭhin SMART hmanrua hi thil ṭha tak a ni. “S” awmzia chu ‘Specific’ a ni a, kan nih tum leh tih tumah hian chian a, tum bik mumal tak neih a ngai. Ka len hunah chuan lehkha thiam tak ka ni ang, officer ka ni ang ti mai lova kum 28 ka nih hunah chuan Paediatricianṭha tak, IAS, MCS, etc. ka ni ang tih ang te hi ‘Specific’ taka nih tum siam dan tur a ni a. “M” chu Measurable, teh theih tihna a ni. 2022 December ni 31 ah chuan kg 5 talin ka weight ka paih ang, ka bank account-ah Rs 30,00,000/- ka khawl ang, tunkar zirtawp hma in kan zirlai Chapter 1 hi ka thiam chhuak hman ang tih te ang hi kan nih tum leh tih tum teh (measure) theih te an ni a. “A” chu Achievable, kan nih tum chu keima thlen theih ngei a ni tur a ni. Kan tih theih loh tur chiangsa hi chu tum buai lo a ṭha. Kan ṭhianpa pakhat pawh Navy Officer nih a tum a, a san zawngin a pha si lo a. A tawpah chuan beidawng takin a awm phah a ni. “R” chu Realistic tihna a ni a. Kan thil tum a taka tih hlawhtlin kan tum ngei tur a ni a, a tak takin hma kan la tur a ni. Goal set satliah ringawta a tak taka tih leh si loh chuan awmzia a nei lo. “T” awmzia chu Time Bound, hun tiam chhungin kan nih tum kha kan thleng tur a ni. Hun tiam siam lo a, nih tum neih rigawt chu a hlawhtling thei lo. Heng kan SMART goal hi ziak a dah ngei tur a ni a, nitina enzui tur a ni.
HLAWHTLING TURA HABIT THA NEIH:
Tunlaia khawvel lehkha chhiar hlawh tak 'Atomic Habit' zikatu James Clear chuan, "I thil tum avanga hlawhtling thei i ni ngawt lo, i thil tum tih hlawhtlin nana regular taka i thil tih hlawhtlin nana regular taka i thil tih(habit) ah i hlawhtlinna a in nghat zawk” a ti a. Regular taka kan tih fo hi kan nihna siamtu a ni a, kan hlawhtlinna kailawn pawh a ni. Thil tum ṭha tak nei la, mahse chumi thlen tur chuan engmah ti leh si lo la, awmzia a awm dawn miah lo. Kan tum thleng tur chuan kan nih tum kha ngaihtuahna seng chunga kan taksa in regular taka a tih a ngai a ni. Hun bi fel takin siama kan nih tum tana kan hun kan serh hran a, nitina kan tih a ngai. A tirah chuan habit ṭha hi siam a har a, a tira siam tawh vek vek chuan amahin a lo awm mai ṭhin. Vansanga ‘satellite’an kah chhuah dawn te hian a bul ṭanna vel hi a harsa lai ber a ni a, kah chhuah a nih tawh chuan vansangah chuan harsa a tam tawh lo ṭhin. Chutiang chiah chuan engkimah bulkan ṭanna hi a pawimawh hle a ni.
MI FATE NIH KHER A NGAILO, NANGMAHIN I TI THEI:
Thil ṭha tih tur kan hria a, hriatna aia pawimawh chu a tih a tih hi a ni. ‘Hlawhtling tur chuan mi fate nih a ngai’ kan ti leh mai dawn em? Thil ṭha tih tur kan hriat tawhsa ringawt pawh hi a titu ni thei ila mi hlawhtling chu kan ni ngei ang. Pathian ringtu Kristian inti tawh phawt chuan Jakoba 4:17 a “Thil ṭha tih tur hria a, ti si lo chu sual a ni” tih hi a takin zawm ila, mi sual nih loh nan thil ṭha tih tur kan hriat hi mi fate tih atan a khek mai lovin tum nghet neiin, regular taka bei fan fanin, a tak taka bawhzuitu ni ila mi hlawhtling kan ni ngei ang.
-JC Lalnunsanga(AoR, Supreme Court)